Тожикистонга корана вирус келганми
Бугунги кунда Тожикистон коронавирусга чалиниш билан боғлиқ бирорта ҳам ҳолат қайд этилмаган саноқли давлатлардан бири бўлиб турибди.
Оддий аҳоли ва мутахассисларни бир савол қизиқтирмоқда: Тожикистон қандай қилиб коронавирусдан ўзини ҳимоя қила олди, бунда қандай омиллар роль ўйнади?
Sputnik Тожикистон энг кенг тарқалган тахминларни эълон қилди.
Танилмасанг, соғлом бўласан
Тожикистон – етарлича ёпиқ мамлакат. Уни йирик ўтказиш пункти ёки хорижлик туристларнинг севимли маскани деб бўлмайди.
Авиабилетлар нархи "чақади", ҳеч ким туризмни реклама қилмайди. Туристлар оқими кам. Шунга мос равишда, республикада авиапарвозлар минимал миқдорда, транзит рейслар умуман йўқ. Шу боис Тожикистон ҳудудига инфекция кириб келиши Европа ёки Шимолий Америка мамлакатларига нисбатан анча қийин. Зеро вирус тарқатувчи асосий хатар туристлардир.
Ана шу ёпиқлик Тожикистонни коронавирусдан ҳимоя қилди, деган фикр мавжуд. Унинг иқтисодий, халқаро алоқалар ва авиапарвозлар тармоғи ривожланган қўшнилари бўлмиш Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон Тожикистонга нисбатан бир неча баравар кўп хорижликларни қабул қилади.
Бундан ташқари, Тожикистон қитъа ичкарисида, транспорт оқимидан четда жойлашган. Хитой билан шарқий чегара зудлик билан ёпилди. Қозоғистон орқали транзитнинг вақтинча тўхтатилиши ҳам республика хавфсизлигини таъминлади.
Коронавирус – бойларнинг касаллиги
Навбатдаги тахмин – у ёки бу мамлакат фуқаролари қанча кўп саёҳат қилса ёхуд қанча кўп хорижликни қабул қилса, коронавирус тарқалиши эҳтимоли шунчалик юқори бўлади.
Коронавирусни топиш-тутиши яхши одамлар олиб келмоқда. Тожикистон фуқаролари эса даромади камлиги ва билетлар нархи сабабли чегарадан ташқарига кам чиқишади. Аҳолининг аксарият қисми хорижда ишлайди, уйига бир-икки йилда бир марта келади.
Тиббиёт заифлиги туфайли коронавирусни аниқлай олишмаяпти
Тожикистон тиббиёти даражаси касалхоналар жиҳозланиши ва мутахассислар малакаси бўйича жаҳон стандартлари даражасига жавоб бера олмайди.
Жиҳозлар ва тест тизимларининг етишмаслиги инфекцияга чалиниш ҳолатларини ўз вақтида аниқлашга имкон бермаяпти. Маълумки, касаллик узоқ вақт давомида симптомларсиз кечади.
"Тожикистон респиратор касалликлар ва зотилжам диагностикасига эгами? Агар эга бўлса, ушбу диагностикадан барча тиббиёт муассасаларида қай даражада кенг қўлланилмоқда? Бу асосий масала. Агарда қўлланилмаётган бўлса, касаллик тўғрисида расмий маълумотлар ҳам бўлмайди", – дейди вирусолог, профессор Анатолий Альтштейн.
Тожикистонликларда коронавирусга иммунитет шаклланган
Аҳоли орасида бу тахмин ҳам юрибди. Ижтимоий тармоқлар фойдаланувчиларининг фикрича, тожикистонликларнинг кўпчилиги аввал ўткир грипп билан оғриб тузалган ва ўша грипп коронавирус бўлган бўлиши мумкин.
Декабрь-январь ойларида мамлакатда ғайриоддий симптомли – бир неча кунлик истима, йўтал ва қайт қилиш аломатлари билан кечувчи грипп авж олганди. Эндиликда коронавирус бутун дунёни "забт этган" пайтда, Тожикистон хавфдан холи қолмоқда – барчада касалликка нисбатан иммунитет шаклланган.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги чора кўришни эртароқ бошлаган
Январь охирларида, Хитойда коронавирус тўғрисида гаплар авж олиши биланоқ Тожикистон республикага кириб келаётган барча одамларни текширишни бошлади, кейин эса хорижликларга киришни бутунлай ёпди.
Хориждан келган бир неча минг киши йирик шаҳарлардан узоқда 14 кунлик мажбурий карантиндан муваффақиятли ўтди. Эртароқ кўрилган чоралар муҳим аҳамиятга эга бўлди.
Тожикистонда касалликка чалиниш хавфи юқори бўлган кишилар кам
ЖССТ маълумотларига кўра, биринчи навбатда ёши 65дан юқори бўлганлар, сурункали касаллиги бор инсонлар, ҳомиладорлар ва иммунитет танқислигига дучор бўлганларнинг коронавирусга чалиниш хавфи юқори.
Тожикистонда туғилиш даражаси юқори бўлганлиги учун аҳолининг аксарият қисмини ёшлар ва болалар ташкил этади.
Дин сақлаяпти
Тожикистон аҳолисининг асосий қисми ислом динига эътиқод қилади. Ҳар бир мусулмон ҳар куни беш вақт намоз ўқиши шарт.
Намоз ўқиш олдидан эса албатта инсон баданини поклайди – таҳорат олади. Вирус жойлашиб олиши мумкин бўлган аъзолар кунига бир неча марта ювилгач, ҳеч қандай вирус қолмайди.
Исириқ ёки ҳазориспанднинг фойдаси бор
Тожикистонда оддий исириқ ёки ҳазориспанддан кенг фойдаланилади. У тутатилганида бактериялар “ўлади”.
Врач-эпидемиолог Михаил Фаворовнинг фикрича, айнан исириқ аҳолини касаллик юқишидан сақламоқда.
"Мўғул учбурчаги“ деб номланувчи ҳудудга кирувчи, коронавирус етиб бормаган мамлакатлар бор. Биз бунинг сабаби ҳақида узоқ ўйладик: эҳтимол, қуруқ ҳаво ва ўзига хос иқлим ёки Марказий Осиёда зарарсизланиш учун қадимдан кенг қўлланиладиган исириқ ёрдам бераётгандир", - дейди у.
Куни кеча ЖССТнинг Тожикистондаги вакили Галина Перфильева мамлакатда коронавирус йўқлигини расман эълон қилди.
Унинг сўзларига кўра, мамлакатда бугунгача коронавирусга 700дан ортиқ тест ўтказилган ва барча натижалар салбий чиққан.
Ўзбекистонда коронавирусдан даволанаётганлар, гумон қилинганлар ва карантинда сақланаётганларнинг барчаси бепул, давлат бюджети ҳисобидан даволанмоқда. Ўрта аҳволдаги ҳар бир беморга 32 млн сўм, оғир аҳволдаги беморга эса ўртача 62 млн сўм сарфланмоқда.
| Ўзбекистонда коронавирус | Дунёда Статистика | ||||
| 1 735 | 561 | 7 | 2 623 413 | 709 694 | 183 025 |
| аниқланган ҳолатлар | тузалганлар | вафот этганлар | аниқланган ҳолатлар | тузалганлар | вафот этганлар |
| Маълумотлар: Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Джонс Хопкинс университети (АҚШ) | |||||
Бухоро вилоятида 58 нафар беморнинг коронавирусдан соғайгани маълум қилинди. Кун давомида жами 111 киши инфекциядан халос бўлди.
Ўзбекистонда 2020 йилги фитр садақа ва фидя миқдори бўйича қарори қабул қилинди.
Коронавирус беморлари сони 19 нафарга ошиб, жами 1735 кишига етди.
Тошкентдаги Эпидемиология, микробиология ва юқумли касалликлар илмий-текшириш институти клиникасида 8 нафар коронавирус бемори тузалди. Ҳозирги вақтда умумий касалликка чалинган беморларнинг деярли 30 фоизи соғайган.
Яна 9 нафар коронавирусга чалинган бемор бутунлай соғайди. Мамлакат бўйлаб коронавирус инфекциясидан жами 495 нафар бемор тўлиқ шифо топди.
Эркин Хамраев ташқи ишлар вазирининг ўринбосари лавозимига тайинланди.
Ўзбекистонда навбатдаги 32 нафар коронавирусга чалинган бемор бутунлай соғайди. Улардан 31 нафари Бухородан, 1 нафари Жиззахдан. Мамлакат бўйлаб коронавирус инфекциясидан жами 486 нафар бемор тўлиқ шифо топди.
Инқирозга қарши курашиш жамғармасининг ҳисобига 3,5 трлн сўм келиб тушган бўлса, жамғарма харажатлари эса 1,130 трлн сўмга тенг бўлди. Маблағларнинг катта қисми энергетика соҳаси барқарорлигини таъминлашга йўналтирилган.
Шавкат Мирзиёев деҳқон ва ишлаб чиқарувчиларга мурожаатида нарх-навони ошириш мутлақо мумкин эмаслиги, чунки уларга давлат қўлидан келганча кўмак бераётганини таъкидлади. Президент сўзларига кўра, бош прокурор нарх-наво билан шахсан шуғулланмоқда.
Жаҳон банки 2020 йилда пандемия туфайли дунё бўйлаб пул ўтказмалари 20 фоизга қисқаришини прогноз қилмоқда. Хусусан, Россияда ишлайдиган меҳнат мухожирларнинг ўтказмаларининг камайиши Марказий Осиё давлатлари иқтисодиётига салбий ташқи шоклар таъсирини кучайтириши мумкин.
Бойсунда ярим тунда Nexia ҳайдовчиси чўпон ва унинг қўйларини уриб юборди. Натижада чўпон ҳодиса жойида ҳалок бўлди.
Андижон вилояти юқумли касалликлар шифохонасида навбатдаги 4 нафар коронавирусга чалинган бемор бутунлай соғайди. Мамлакат бўйлаб коронавирус инфекциясидан жами 454 нафар бемор тўлиқ шифо топди.
Ҳукумат коронавирус пандемияси даврида тиббий буюмлар учун хом ашё экспорти ҳамда цемент импортига вақтинчалик чекловлар жорий этмоқда.
Дональд Трамп АҚШга иммиграцияни 60 кунга тўхтатиб қўйиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Таъқиқ коронавирус пандемияси туфайли ишини йўқотган америкаликларни ҳимоя қилишга қаратилган.
Коронавирус инфекцияси аниқланган ҳолатлар сони ўзгаришсиз қолди — 1716 нафар бемор. 22 апрель куни бу кўрсаткич 38 нафарга кўпайган эди.
Поделиться сообщением в
Внешние ссылки откроются в отдельном окне
Внешние ссылки откроются в отдельном окне
Количество людей, умерших после заражения новым коронавирусом, выросло до 170; случаи заболевания выявлены во всех регионах Китая. Накануне китайские власти сообщили, что коронавирусом в стране заразились уже 7711 человек.
Инфекция была также обнаружена в 16 странах мира. В России подтвержденных случаев заболевания нет. Правительство России решило закрыть границу с Китаем на Дальнем Востоке для борьбы с распространением коронавируса.
В связи с риском распространения коронавируса компания "Макдоналдс" решила отменить акцию, которая была запланирована на 31 января в ее ресторане на Пушкинской. Она была приурочена к 30-летию с момента открытия первого ресторана сети в России.
Круизный лайнер
В четверг итальянские власти запретили высаживаться на берег шести тысячам пассажиров круизного лайнера, который прибыл в один из портов неподалеку от Рима. Запрет будет действовать, пока не станут известны результаты медицинских анализов двух китайских пассажиров, у которых подозревается коронавирус.
Как пишет Рейтер, китайская чета прибыла в Италию 25 января и в тот же день отправилась в круиз на лайнере "Коста Смеральда". На корабле у обоих резко поднялась температура и начались проблемы с дыханием; сейчас они находятся в изоляции от других пассажиров.
В четверг состоится заседание Комитета по чрезвычайным ситуациям Всемирной организации здравоохранения (ВОЗ), который решит, следует ли объявлять эпидемию глобальной угрозой.
Генеральный директор ВОЗ Тедрос Аданом Гебреисус заявил, что организацию беспокоит скорость распространения вируса в нескольких странах, в том числе в Германии, Вьетнаме и Японии, особенно тот факт, что он передается от человека к человеку.
"Хотя число заболевших за пределами Китая относительно низкое, есть основания опасаться намного более масштабной вспышки инфекции", - сказал он.
Хотя некоторые критикуют Китай за отсутствие прозрачности во время борьбы с инфекцией, ВОЗ похвалила страну за принятые меры. Лидер страны Си Цзиньпин пообещал победить вирус, который он назвал "дьявольским".
Людям, посетившим провинцию Хубэй, где находится Ухань, работодатели дают возможность работать из дома на время карантинного периода.
Китайская футбольная ассоциация объявила, что все матчи сезона 2020 года откладываются.
Некоторые международные авиалинии прекратили или сократили полеты в Китай, а такие компании, как Google, Starbucks и Tesla, закрыли свои магазины и остановили деятельность в стране.
С начала эпидемии в Китае заболело уже больше людей, чем от атипичной пневмонии (SARS) в начале 2000-х годов, хотя количество смертей - ниже. Возбудителем SARS также был коронавирус.
Что делают другие страны?
Из Уханя вывозят иностранцев, которые хотят покинуть изолированный город и вернуться на родину.
Многие государства рекомендуют своим гражданам отказаться от поездок в Китай.
Что такое коронавирус?
Источником распространения вируса, как считается, стали дикие животные, которыми нелегально торговали на рынке морепродуктов в Ухане. Этот город с населением 11 млн человек стал эпицентром инфекции, там зафиксировано наибольшее число летальных исходов.
В некоторых случаях вирус передавался от человека к человеку, большинство заболевших - жители Уханя или люди, находившиеся в близком контакте с теми, кто там побывал.
Вакцины для борьбы с вирусом нет, но у большинства заразившихся симптомы болезни бывают слабо выраженными, и они выздоравливают без лечения.
Сейчас полным ходом идут исследования по созданию вакцины, которая бы защищала людей от вируса. Одна из лабораторий в Калифорнии планирует изготовить вакцину для клинических испытаний в июне или июле.
Однако коронавирус способен вызвать острую респираторную инфекцию и стать причиной смерти.
Больше всего риску подвержены пожилые люди и те, у кого снижен иммунитет из-за других болезней.
Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади
Бу линкни кўчириб олинг
Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади
Улашиш даричасини ёпинг
Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги маълумотларига кўра, ҳали бу мамлакатда бирон-бир кишининг коронавирусга чалинганлиги қайд этилмаган. Лекин Тожикистон аҳолиси учун коронавирус таъсири тобора кўпроқ сезилаётир.
Саудия Арабистони ҳукумати Макка ва Мадина шаҳарларига зиёратга келишни тақиқлагандан кейин тожик зиёратчилари ярим йўлдан қайтиб келишди.
Кичик ҳаж - умра сафарига отланган 48 нафар тожикистонлик зиёратчи Бирлашган Араб амирликларининг Дубай шаҳрига етишганда Саудия Арабистони ҳукуматининг тақиқ ҳақидаги буйруғи тарқалди. Бир неча кун Дубайда қолиб кетган зиёратчилар ортга қайтишга мажбур бўлишди. Уларнинг умра зиёрати учун тўлаган пуллари қайтарилиши ёки сафар кейинроқ амалга оширилиши ҳали маълум эмас.
Хитойда ўқиётган ва у ерга савдо мақсадида кетган тожикистонлик фуқаролар ортга қайтарилди. Бунинг учун Тожикистондан махсус самолётлар юборилди.
Тожикистонлик тижоратчилар Хитойга бориш ва янги товарлар олиб келиш имкониятидан вақтинча бўлса-да, маҳрум этилгандан сўнг бозорлардаги нархлар ошиши сезилмоқда. Кузатувчиларга кўра агар чегаралар ёпиқ тураверса, айниқса Хитойдан келтириладиган маиший товарлар, электрон техника, автомобилларнинг эҳтиёт қисмлари, кийим-кечак, кўрпа, сочиқлар, ўқув қуроллари, ҳатто болалар ўйинчоқларининг нархи кескин кўтарилиши мумкин.
Тирикчилигим қандай ўтади?
Қозоғистон ва Россиядан кейин Хитой Тожикистоннинг савдо муносабатларидаги энг катта шериги ҳисобланади. Биргина Суғд вилоятига четдан келтирилаётган товарларнинг 10 фоиздан кўпроғи Хитой чекига тўғри келади. Бу вилоятдан Хитойга сотилаётган товарлар умумий миқдорнинг 6 фоизидан кўпроқ. Ўтган йили Хитойдан Тожикистонга 605 миллион долларлик турли хил товарлар олиб келинган.
Исмини ошкор этишни истамаган журналистнинг айтишича, агар коронавирус хавфи билан чегаралар узоқ вақт ёпиқлигича турса, бу Тожикистон иқтисодига сезиларли даражада таъсир кўрсатиши мумкин.
"Биргина Суғд вилоятини оладиган бўлсак, бу ерда Хитой билан биргаликда бир нечта йирик саноат корхонаси ишламоқда. Масалан, Панжакентдаги Зарафшон олтин комбинати, Гулистон ва Истиқлол шаҳарларидаги металл комбинатлари, Бобожон Ғафуров туманидаги йирик цемент заводи. Бу корхоналар маҳсулотлари четга сотилиши натижасида Тожикистонга катта фойда келаётир. Масалан, фақат цемент заводини олсак, унинг маҳсулотлари фақат қўшни Ўзбекистон ва Қирғизистонга эмас, балки ҳатто Россияга ҳам сотилмоқда", деди журналист.
Лекин вилоят солиқ бошқармаси раҳбарларининг айтишларича, борди-ю, Хитой билан қўшма корхоналар вақтинча тўхтаб қоладиган бўлган тақдирда, вилоят бюджетини тўлдириш учун бошқа манбалар ишга солинади. Аммо улар айнан қайси манбалар эканлигини очиқлашмади.
Кузатувчиларга кўра эса, Хитой Тожикистонда фақат ўзи учун манфаатли қўшма саноат корхоналари қуриш эмас, балки йўл, тоғ довонларида туннеллар қуришга ҳам маблағ сарфлайди. Расмий маълумотларга қараганда, Тожикистоннинг 2 миллиард 800 миллион долларлик ташқи қарзининг ярми Хитой ҳиссасига тўғри келади.
Устига Хитой чегараларининг ёпилиши Тожикистонда эндигина ривожланаётган саёҳат бизнесига ҳам салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Ўтган йили Хитойдан Тожикистонга 20 минг саёҳатчи келган бўлса, ҳозир уларнинг сони кескин камайиб кетган.
- Агар коронавирус хавфи йўқолмаса, фақат Хитойдан эмас, балки бошқа мамлакатлардан ҳам саёҳатчилар келиши камайиб кетади. Эшитишимча, ҳозир дунёнинг элликтадан ортиқ мамлакатида коронавирусга чалинганлар аниқланибди. Демак,бу мамлакатлардан келадиган саёҳатчилар ҳам Тожикистонга қўйилмайди. Бу албатта бизнинг бизнесимизга ёмон таъсир кўрсатади, — дейди Панжакентдаги туристик ширкатлардан бирининг бошлиғи.
- Мен Хитойга қатнаб мол олиб келардим. Асосан катталар ва болалар кийим-кечакларини. Эндигина банкдан қарз олганимда, коронавирус деган бало чиқиб, Хитойга бориш таъқиқланди. Ҳозирча бор молларимни сотиб турибман. Лекин баҳор кириб келди. Одамлар ёзлик кийим олишни исташади. Э, ишқилиб, савдо ўляпти. Хайрият, банкдан олган қарзимни қайтариб берганим. Қайтарганимдан кейин тўрт кун ўтиб, доллар осмонга чиқиб кетди, — дейди хўжандлик тижоратчи Аъзам Жумаев.
Унинг айтишича аввалига Туркияга бориб мол олиб келишни ўйлаган. Лекин Туркия билан Эрон чегараларининг ёпилганини ва юк ортган машиналар қатнови имконсиз бўлганини эшитган.
"Самолётда юк олиб келиш ўта қимматга тушади. Фойда ўрнига зарар қўришни ўйлаб, Туркияга бориш ниятидан қайтдим. Кейин Қирғизистоннинг Бишкек шаҳрига бормоқчи бўлдим. Лекин у ердаги улгуржи бозорлар ҳам коронавирус туфайли бўшаб қолганини эшитдим. Бошим қотди", деди Аъзам Жумаев.
- Мен Хитойдан тижоратчиларнинг юкини олиб келардим. Тирикчилигим шу билан ўтарди. Энди нима бўлади, ҳайронман, — дейди Бобожон Ғафуров туманида яшайдиган юк машинаси ҳайдовчиси Муроджон.
Юрагини чангаллаган она
Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазирлигидан билдиришларича, Хитойдан келган 1148 нафар фуқаро карантин мақсадида беморхоналарга ётқизилган. Уларнинг 266 нафари ҳамон карантинда сақланмоқда.
Хитойдан қайтарилган кишиларнинг юқумли касалликлар беморхоналарига ётқизилиши аҳоли орасида ваҳима уйғотди.
- Менинг ўғлим Хитойда ўқирди. Уни қайтариб келишгандан сўнг бизни касалхонага қўйишмади. У билан кўришиш мумкин эмас, дейишди. Биз Хитойда минг-минг одамга коронавирус деган касаллик юқиб, ўлибди, деб эшитгандик. Ўғлим ҳам ўлиб қоладими, деб қўрқиб кетдим. Йўқ, хайрият, икки ҳафтада жавоб беришди. Соппа-соғ экан. Агар аввал-бошда нега касалхонага ётқизишганини тузукроқ тушунтиришганда юрагимни чангаллаб юрмасдим, — дейди Хўжанд шаҳрида яшайдиган Мавжуда исмли аёл.
Кузатувчиларга кўра, худди ана шундай хавотирлар сабаб айрим одамлар Хитойдан қайтиб келган кишилари бўлган хонадонларга йўламай қўйишган. Оғизни тўсадиган махсус ниқоблар нархи тўрт бараварга ошиб кетган.
Лекин ҳозирда ҳар бир телевизион каналда, радиода коронавирус ҳақида махсус кўрсатув ва эшиттиришлар берилмоқда, маҳаллий матбуотда мақолалар, суҳбатлар эълон қилинмоқда. Одамлар Хитойдан қайтган кишиларни нега юқумли касалликлар беморхоналарига ётқизилгани ва уларнинг биронтаси ҳам коронавирусга чалинмаганини билиб олишяпти.
Чегара ортидан келган нохуш хабарлар ва оддий тожикистонликлар нимани исташади?
Тожикистонликлар коронавирус хавфи келишидан эндигина хотиржамлашаётган бир пайтда бирданига аввал Эрондан, сўнг шундайгина Тожикистон билан чегарадош Афғонистондан ташвишли хабарлар келди. Эронда коронавирус тез тарқаб, ўнлаб одамлар унинг қурбони бўлган. Юзлаб одамлар коронавирус юқтирган бу мамлакат унинг кўлами жиҳатидан Хитойдан кейин иккинчи ўринда тургани айтилмоқда. Тожикистон билан Эрон ўртасидаги учоқлар парвози тўхтатилган.
Энди Афғонистонда ҳам коронавирусга чалиниш ҳоллари аниқланган, унинг қўшни Эрондан ўтиб келгани айтилаётгани тожикистонликларни янада ташвишга солмоқда. Агар Тожикистоннинг Хитой билан чегараси 495 километрга яқин бўлса ва у асосан баланд тоғликлардан иборат бўлса,Афғонистон билан чегараси деярли 1345 километрни ташкил этади ва унинг 190 километри қуруқликдан ўтади. Тожикистон билан Афғонистонни ажратиб турган Панж дарёсининг кенглиги айрим ерларда ҳатто юз метрга етмайди.
Гарчи Тожикистоннинг Эрон ва Афғонистон билан савдо муносабатлари Хитой билан қиёслаганда жуда кичик бўлса-да, лекин айниқса, Бадахшонда тожик-афғон чегараолди бозорлари очилган. Афғонлар Тожикистонга, тожиклар эса, Афғонистонга ўтиб савдо қилишади.
Ҳозирча Тожикистон Афғонистон билан чегараларини ёпмаган бўлса-да, аммо коронавирус хавфи туфайли бу қўшни мамлакат билан чегара назоратини кучайтирди. Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазири ўринбосари Мирҳамуддин Камолзода ҳам назоратни кучайтириш чегара ўтиш нуқталарини тўлиқ ёпиш дегани эмаслигини таъкидлаган.
Унинг айтишича соғлиқни сақлаш соҳаси ходимлари Афғонистон билан чегара нуқталарига сафарбар қилинган. Улар вазиятни ўз назоратлари остига олишган. "Мамлакатимизга коронавирус кириб келишига йўл қўймаслик мақсадида чегара нуқталарида ва аэропортларда Афғонистоннинг тегишли мақомотлари билан ҳамжиҳатликда ишлаяпмиз",- деган Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазири ўринбосари.
Айни бир пайтда Тожикистоннинг қўшни Ўзбекистон ва Қирғизистон билан чегараларидаги ўтиш жойларида ҳам назорат кучайтирилган.Чегарадан ўтаётган ҳар бир кишининг иссиғи ўлчанади ва у баланд бўлса, коронавирусга чалинган-чалинмагани аниқлаб кўрилади.
"Мен Наманган шаҳрига бориш учун Тожикистоннинг Ашт ва Ўзбекистоннинг Поп туманлари чегарасидан ўтаётгандим. Ўзбекистонлик мутахассислар пешонамдаги иссиғимни ўлчаб кўриб, унинг баландлигини айтишди. Қайта текширилганда, телпагимни бостириб кийганим учун пешонамда иссиқ кўтарилганини аниқлашди ва Наманганга ўтишга ижозат беришди", деди Тожикистоннинг Спитамен туманида яшайдиган Мурод Мансуров.
Тожикистонликлар на ўз мамлакатларига, на қўшни Ўзбекистонга коронавирус йўламаслиги ва йигирма йиллик танаффусдан кейин очилиб, қон-қардош икки халққа бемалол борди-келди имкониятлари яратилган чегаралар ҳатто вақтинча бўлса-да, ёпиб қўйилмаслигини исташади.
Тожикистонликлар эса, одатдаги юмушлари билан бандлар. Ким ишга, ким ўқишга боради. Ким бозорга қатнайди, ким масжидга боради…
Тожикистон Бош санитар врачининг фармойишига биноан, мамлакат ҳудудларига коронавирус киришининг олдини олиш мақсадида 16 та мамлакатдан келган Тожикистон ва хорижий давлат фуқаролари 14 кунлик карантинга жойлаштирилади.
Бу ҳақда 18 мартда мамлакат ташқи ишлар вазирлиги хабар қилди.
Бош санитар врачнинг фармойишига кўра Хитой, Эрон, Италия, Корея Республикаси, Афғонистон, Франция, Испания, Швеция, Швейцария, Буюк Британия, Норвегия, Нидерландия, Германия, Бельгия, Дания ва АҚШдан келган Тожикистон ва бошқа хорижий давлат фуқаролари 14 кунга карантинга жойлаштирилади.
Бундан аввал карантин Хитой, Эрон, Италия, Жанубий Корея ва Япониядан мамлакатга келганлар учун мажбурий эди.
Жаҳонда 18 март кунги эрталабки ҳолатга кўра коронавирусга чалинганлар сони 193 186 кишига етди, 7865 киши вафот этди. Айни дамда бир нечта мамлакатда вакцина яратиш борасида фаол ҳаракатлар олиб борилмоқда.
Тожикистон соғлиқни сақлаш вазирлигининг баёнотига қараганда, мамлакатда коронавирус инфекциясига чалинган беморлар қайд қилинмади.
Қозоғистонда коронавирус чалиниш ортидан ҳаётдан кўз юмганлар сони 20 нафарга етди. 1964 йилда туғилган сўнгги қурбон (аёл киши) Олмаотада жон берди. Бу ҳақда Фавқулодда ҳолатни таъминлаш бўйича давлат комиссияси тезкор штаби маълум қилди.
Ўзбекистонга қўшни бўлган бу мамлакатда 23 апрель соат 22:40 гача коронавирус юқтириб олгани тасдиқланган кишилар сони 2289 нафарга етган, 560 киши соғайган.
Мамлакат Соғлиқни сақлаш вазирлиги май ойи охирларига бориб хасталик юқтириб олганлар адади 4000 га етиши мумкилигини тахмин қилмоқда.
Президент Имомали Раҳмон бу йил Рамазон ойи коронавирус ёйилиб бораётган вақтдан ташқари баҳорги дала ишлари билан ҳам бир пайтга тўғри келиб қолгани туфайли тожикистонликларни рўза тутишни кейинроққа қолдиришга чақирди.
“Биз сув ичиш ва овқат ейишдан тийилиш билан билиб туриб ўз саломатлигимизга зарар етказмаслигимиз ва худкушликка йўл қўймаслигимиз керак. Чунки кун бўйи оч юрганидан кейин одам иммунитети заифлашади ва юқумли касалликлар юқтириб олиш хавфи ошади”, деди Тожикистон президенти.
Бу ҳафтадан Тожикистон масжидларида жамоат намозлари тақиқланган. Аммо расмий Душанбе мамлакатда коронавирусга чалиниш билан боғлиқ бирорта ҳам ҳолат қайд этилмаганини билдириб келмоқда.
Ҳуқуқ фаоллари Тожикистонда ўпка касалликлари кўпайтганини айтиб, расмийлардан эпидемия билан боғлиқ вазиятга ойдинлик киритишни сўрамоқдалар.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти март ойидаёқ тожик расмийларига карантин жорий қилиш, зарурат туғилган тақдирда, таълим масканларини ёпишни тавсия қилган. Тожикистонга яқин кунларда ЖССТ экспертлари келиши кутилмоқда.
Қирғизистоннинг собиқ бош вазири Сапар Исақов 23 апрель куни Петровка қишлоғидаги 8-колонияга этап қилинди. Бу ҳақда Озодликнинг қирғиз хизмати Жазони ижро этиш давлат хизмати (ЖИДХ) матбуот хизмати маълумотига таянган ҳолда хабар қилади.
Бошқа бир собиқ бош вазир Жантўрў Сатибалдиев эса Бишкекдаги 47-қамоқхонага этап қилинишини кутмоқда.
ЖИДХ маълумотига кўра, 22 апрель куни махсус комиссия мажлисида тегишли қарор чиқарилганидан кейин бошқа маҳкумлар ҳам турли колонияларга этап қилинган.
“Бишкекдаги 1-тергов ҳибсхонаси шу кунда тўлиб кетган. Вазият тўлиб-тошган ҳибсхоналардаги маҳбусларни жазони ўташ жойларига кўчиришни тақозо этмоқда. Судланганларни колонияга этап қилиш амалга оширилди”, дейилади ЖИДХ хабарномасида.
Сапар Исақов ҳам, Жантўрў Сатибалдиев ҳам Бишкек иссиқлик электр маркази модернизациясида йўл қўйилган коррупцияга оид иш бўйича судланган. Аввалроқ ЖИДХ собиқ амалдорлар колонияларга коронавирус ёйилишига қарши киритилган фавқулодда вазият тартиби битганидан кейин кўчирилишини маълум қилгандилар.
Дунёдаги 1 миллиард 800 миллион нафар мусулмон коронавирус пандемияси қабатида Рамазон ойига тайёргарлик кўряпти.
Марокашдан Индонезиягача бўлган ҳудудда яшовчи мусулмон давлатлар ҳукуматлари янги коронавирус пандемиясига қарши кураш доирасида турли хил чора кўрмоқда: айрим давлатларда кескин чекловлар жорий қилинган бўлса, айрим давлатларда жума намозлари аввалгидек давом этмоқда.
Мусулмон дунёсида вирусга чалинган ва у туфайли нобуд бўлганлар сони нисбатан оз бўлди, аммо айрим давлатларда хасталик ёйилишининг ҳақиқий кўлами ҳақида аниқ маълумот йўқ.
Глобал миқёсда эса вирусга чалинганлар сони бир маромда ўсиб бормоқда. Бугунга қадар 2,6 миллиондан зиёд одам вирусни юқтирди, вирус келтириб чиқарадиган COVID-19 инфекцияси 183 мингдан кўпроқ одамнинг ёстиғини қуритди.
Пандемия мусулмон оламида жамоат ибодатлари билан боғлиқ бир неча асрлик анъаналарни барбод қилмоқда. Дейлик, Туркия, Миср ва Саудия Арабистони каби давлатларда жомъе масжидлар ёпилди, дин уламолари аҳолини уйда ибодат қилишга чорлади.
Покистон ва Бангладеш каби давлатларда эса дин пешволари чақириғи билан масжидларда жамланиш давом этмоқда.
Европа Иттифоқи давлатлари етакчилари 23 апрель куни видеосаммит ўтказиб, коронавирус пандемияси туфайли юзага келган иқтисодий бўҳрон оқибатларини юмшатиш мақсадида ҳамкорликда кўриладиган чораларни муҳокама қилади.
ЕИ давлатлари раҳбатлари Европа комиссиясига энг кўп зарар кўраётган сектор ва ҳудудларни дастаклаш учун етарли бўладиган тикланиш жамғармаси тузишни таклиф қилиши кутилмоқда.
Европа кенгаши президенти Шарль Мишель Европа давлатлари етакчиларига ёзган таклифномасида: “Мен комиссияга мавжуд эҳтиёжларни таҳлил қилиш ҳамда олдимизда турган муаммоларга мутаносиб таклифни ҳозирлаш вазифасини топширишни таклиф қиламан”, деб ёзди.
Европа расмийларига кўра, ЕИ етакчилари комиссияга ой якунигача қайта тикланиш жамғармаси қийматини белгилаш ҳамда уни молиялаштиришни топширади.
Ёрдам пакети қиймати бир неча триллион евро бўлиши мумкин. Аммо бу маблағ қай йўсинда йиғилиши, ёрдамнинг аъзо давлатларга қарз ёки грант ўлароқ тарқатилиши ҳозирча маълум эмас.
Саммит арафасида Германия канцлери Ангела Меркель блокни коронавирус бўҳронидан олиб чиқиш учун ўз мамлакатни “йирик ҳисса” қўшишга тайёр эканини таъкидлади.
Марказий Осиёдаги давлатларнинг ҳукуматлари коронавирус пандемиясига қарши кураш юзасидан кўрилаётган чоралар доирасида ўз фуқаролари ҳуқуқларига риоя қилаётгани йўқ. Бу ҳақда Human Rights Watch (HRW) халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотининг 23 апрель куни эълон қилинган баёнотида айтилади.
Халқаро ташкилот Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон ҳукуматлари касаллик тарқалишининг олдини олиш учун муҳим чоралар кўргани, аммо бир вақтнинг ўзида жорий қилинган чекловлар баҳонасида журналистлар, соғлиқни сақлаш хизматлари ходимлари ҳамда фаолларни нишонга олаётганини қайд этган.
HRW ташкилотининг Европа ва Марказий Осиё бўйича директори Хью Уильямсонга кўра, Марказий Осиёнинг барча давлатлари COVID-19 ҳақида аниқ маълумот бериш орқали ўз фуқаролари ҳуқуқларини ҳимоя қилиш мажбуриятига эга.
Уильямсон бу ҳукуматлар журналистлар, тиббиёт ходимлари ҳамда инсон ҳуқуқлари топталаётганидан жамоатчиликни хабардор қилишга уринаётганлар ҳаракатларини чекламаслиги лозимлигини қўшимча қилган.
HRW баёнотида коронавирусга чалиниш ҳолатлари расман қайд этилмаган Тожикистон ва Туркманистонда коронавирус пандемиясининг бу мамлакатларга таъсири ҳақида сўзлаган тиббиёт ходимлари ва бошқа шахсларга тазйиқ ўтказилаётгани билдирилган.
Баёнотда, шунингдек, Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги ва бошқа давлат идоралари COVID-19 ҳақидаги саволларга жавоб беришдан бош тортаётгани, натижада Озодлик радиоси президенти Жейми Флай Тожикистон расмийларига бу ҳақда эътироз мактуби йўллагани тилга олинган.
Қирғизистонда 23 апрель куни яна 19 одам коронавирус юқтиргани аниқланди. Бу билан беморлар сони 631 кишига етди.
Соғлиқни сақлаш вазирлигининг билдиришича, коронавирусга чалинганларнинг 162 нафари тиббиёт ходимидир. Шу кунгача беморлардан 302 нафари соғайди, 8 нафари вафот этди.
Коронавирусга чалинганлар сони бўйича пойтахт Бишкек етакчилик қилмоқда. Бу ерда 141 бемор даволанмоқда. Ўш шаҳри иккинчи ўринда, бу ерда 101 нафар бемор бор. Ўш вилоятида 154, Жалолобод вилоятида 109 кишига коронавирус юққан.
Бундан ташқари Чуй вилоятида 38, Иссиқкўл вилоятида 8, Норин вилоятида 74 бемор аниқланди. Талас вилоятида эса шу кунгача коронавирус юқтириш ҳолатлари мавжуд эмас
Тожикистонда картошка нархи кескин кўтарилиб кетди. Озодлик радиоси тожик хизматининг билдиришича, бугунги кунда Душанбе бозорларида картошканинг бир килоси 8-10 сомоний (1 доллар таҳминан 10,30 самоний)дан сотилмоқда. Бу картошканинг аввалги баҳосидан деярли уч баробарга кўпдир.
Хабарда айтилишича, картошка нархининг қимматлаганига коронавирус туфайли чегараларнинг ёпилгани ва қўшни давлатлардан Тожикистонга картошка олиб киришнинг имкони бўлмай қолгани сабаб бўлмоқда.
Қишлоқ хўжалик вазирлигининг билдиришича, ўтган йилнинг шу даврида бир кило картошка 2,5-3 сомоний эди. Ўшанда Тожикистонда картошкадан мўл ҳосил етиштирилган ва Ўзбекистонга ҳам экспорт қилинган.
Вазирликнинг билдиришича, бугунги кунда вазият ўзгарган ва айни пайтда картошкани Ўзбекистондан сотиб олиш юзасидан музокаралар ўтказилмоқда.
Россия соғлиқни сақлаш вазири Михаил Мурашко 22 апрелдь куни мамлакатда коронавирусга чалинган беморлардан 2300 нафарининг аҳволи оғирлигини билдирди. Унга кўра, беморлардан 1300 нафари ўпкани сунъий нафас олдириш аппаратига уланган. Россия ҳукумати биринчи марта коронавирусга чалинганлар орасида аҳволи оғир бўлган беморлар ҳақида маълумот берди.
Вазирнинг айтишича, Москвани ҳисобга олмаганда, Россия минтақаларида коронавирус юқтирган 45 мингдан кўпроқ бемор бор. Улардан 2 минг нафари балоғат ёшига етмаган болалардир.
Расмий маълумотда айтилишича, бугунги кунгача Россияда 58 минг киши коронавирус юқтирган. Улардан 8 мингги уйда даволанмоқда.
Мурашко коронавирусдан ўлганлар сони беморларнинг 1 фоизини ташкил қилганини ва бу дунёдаги энг оз кўрсаткичлардан бири эканини айтди. Расмий маълумотларда қайд этилишича, шу кунгача Россияда коронавирусдан 513 одам вафот этди.
Эрон кемалари ҳаракатланишга тўсиқ яратган тақдирда АҚШ ҳарбий денгиз флоти уларга қарата ўт очади. АҚШ президенти Дональд Трамп мудофаа мақсадида ҳарбий денгиз флотига мана шундай буйруқ берди.
Президентнинг айтишича, ўтган ҳафта Форс кўрфазида Эрон Инқилоб посбонлари корпусига қарашли қатор ҳарбий кемалар АҚШ кемаларининг ҳаракатланишига ҳалақит берган. Жумладан, "Пол Гамильтон" эсминеци Эрон кемалари таъқибига учраган.
"Мен АҚШ ҳарбий-денгиз флотига Эронннинг ҳарбий кемалари ҳаракатланишга тўсиқ яратадиган бўлса, уларга қарши ўт очиш ва йўқ қилиш тўғрисида буйруқ бердим”, деб ёзди Трамп Твиттер саҳифасида.
АҚШ ва Эрон муносабатларидаги вазият АҚШ Ироқда Эрон генерали Қосим Сулаймонийни ўлдирганидан кейин янада мураккаблашган эди. Бунинг ортидан Эрон АҚШнинг Ироқдаги базаларига ҳужум қилган. Ҳужум оқибатида ўнлаб америкалик ҳарбийлар жароҳатланган эди.
Германияда коронавирусга қарши вакцинани ихтиёрчиларда синаб кўриш амалиёти бошланди. Амалиётга Германиядаги Паул Эрлих номидаги вакциналар ва биомедицина дори воситалари институти рухсат берди.
COVID-19га қарши вакцина Майнц шаҳридаги BioNTech ширкати томонидан кашф этилган. Синовнинг биринчи босқичида 200 нафар ихтиёрчи иштирок этади.
Вирусларга қарши кашф этилган истиқболли вакциналар дастлаб хужайраларда, кейин ҳайвонларда ва шундан сўнггина одамларда синаб қўрилади. Вакцинани одамларда синаш уч босқичга бўлинади. Вакцина уч босқичда муваффақиятли синовдан ўтган тақдирдагина, уни қўллаш еки қўлламаслик ҳақида хулоса берилади.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти дунёда коронавирусга қарши 20та вакцинани ишлаб чиқиш юзасидан илмий изланишлар олиб борилаётганини билдирган эди.
Коронавирусга қарши вакцинани одамларда синаб кўриш тажрибаси биринчи бўлиб АҚШ ва Хитойда бошланган. Россия ҳам коронавирусга қарши олтита вакцинани ишлаб чиқиб, тажриба ўтказаётгани ҳақида билдирган.
Мутахассислар фикрича, коронавирусга қарши одамларни эмлаш мумкин бўлган вакцина 2021 йилда яратилади.
Афғонистон ҳукумати чоршанба куни яна 71 нафар толибни қамоқдан чиқарди. Бу ҳақда Миллий хавфсизлик кенгаши расмий вакили Жавод Файсал Твиттер саҳифасида хабар бери.
Афғонистон ҳукумати 8 апрелдан бошлаб Толибон ҳаракати билан эришилган келишувга асосан мазкур ҳаракатнинг қамоққа олинган аъзоларини озод қилишни бошлаган эди. Шу кунгача Толибон ҳаракатининг 432 аъзоси қамоқдан озод қилинди. Толибон эса 12 апрелда Афғонистон ҳукумат кучларининг 60 ходимини қамоқдан чиқарган.
Толибон ва Афғонистон ҳукумати сўнгги 19 йилда биринчи бора музокара ўтказиб, ўзаро асирлар билан алмашинишга келишиб олган эди. Бу тадбир ўзаро тинчликка эришиш дастури асосида амалга оширилмоқда.
Февраль ойида АҚШ ҳукумати расмийлари ва Толибон вакиллари узоқ вақтдан бери ўтказилиб келинган музокараларда муросага эришганди. Икки томонлама шартномага асосан Афғонистон Толибоннинг 5 минг аъзосини, Толибон эса Афғонистон ҳукумат кучларининг минг нафар аскарини асирликдан озод қилиши лозим.
Эришилган шартномага қарамасдан, Толибон мамлакатнинг турли ҳудудларида ҳужумларни давом эттирмоқда. Жумладан,Толибон 21 апрель куни Сарипул вилоятида афғон хавфсизлик хизматининг 11 аскарини, Лоғар вилоятида саккиз нафар полициячини ўлдирган.
Украина президенти Володимир Зеленский Грузиянинг собиқ президенти Михаил Саакашвилига ислоҳот масалалари бўйича бош вазир ўринбосари лавозимини таклиф қилди. Бу ҳақда Саакашвилининг ўзи 22 апрель куни Фейсбук тармоғидаги ўз саҳифаси орқали маълум қилди.
Саакашвилига кўра, у ҳукуматда ишлаш масаласини бош вазир Денис Шмигаль билан ҳам муҳокама қилишга улгурган.
Саакашвили Украина президентининг таклифи ўзи учун “улкан шараф” эканини айтиб, сайлов чоғида Зеленскийни дастаклаганини эслатди.
Саакашвилига ҳукуматга кириш таклифи берилгани ҳақида даставвал Зеленский тарафдори бўлган “Халқ хизматкори” партиясидаги манбалар сўзларига таянган ҳолда "Новое время" нашри хабар қилди. “Халқ хизматкори” фракцияси раҳбарининг ўринбосари Евгения Кравчук нашрга Саакашвили келаётган жума куни депутатлар билан учрашиб, ўз дастурини тақдим этишини тасдиқлаган.
Агар 24 апрель куни Украина парламенти Саакашвили номзодини маъқулласа, у ҳукуматда иш бошлаши мумкин.
Читайте также:
